Vanmorgen op een normale tijd op kunnen staan om op tijd te vertrekken naar Schiphol. Na één uur reizen stond ik nog steeds op Rotterdam CS. Hier stapte ik op de intercity rechtstreeks naar de luchthaven. Gelukkig was er nog plaats. Achteraf bleek ik toevalligerwijs naast Pepijn te zitten, die ook deze reis naar Indonesië maakte. Op de luchthaven was het niet druk en het inchecken verliep ook zeer spoedig. Snel naar de douane om nog even een tijdschrift te halen en tevens te relaxen. Bij het boarden werden er meerdere reizigers bekend, herkennend aan hun Baobab-rugzak of label. De vlucht vertrok op tijd en de lange vlucht zat ik zoals gebruikelijk aan het gangpad. Ik had niemand naast me zitten, dus was er veel ruimte beschikbaar.

Op Singapore aangekomen na een korte nacht, hadden we een korte overstap. Inmiddels was het 6 uur vroeger geworden. De vlucht naar Medan op Sumatra, waar ik nu een plekje aan het raam had bemachtigd, was een korte vlucht. Nu ging de klok weer een uurtje terug, zodat het verschil nog 5 uur met Nederland was.
Na het verkrijgen van ons visum op de luchthaven zelf, konden we door de douane. Daar had Eddy, onze reisbegeleider, de bagage al bij elkaar gezocht en maakten we tevens kennis met de rest van de groep. Ook Ieske en Cobi kwamen ons vergezellen. Zij waren hier al aanwezig en hadden er al een aantal weekjes op zitten.
Buiten aangekomen kwam er een warme deken over ons heen. Hier moesten we in eerste instantie nog even aan wennen. Gelukkig was de bus voorzien van airco. Op naar het centrum van Medan. Hier wat gedronken bij Tip Top en konden we gaan pinnen of geld wisselen. Het maximale pinbedrag was afhankelijk van waarmee de automaat gevuld was. Er kunnen maar 25 briefjes tegelijkertijd uitgespuugd worden dus bij biljetten van Rp. 50.000 was dit Rp. 1.250.000 en bij biljetten van Rp. 100.000 was dit Rp. 2.500.000. Heerlijk weer om eens miljonair te zijn!
In de stad hebben we even koffie genuttigd en een plasje kunnen plegen. In de bus kregen we rijdend door de palmolie- en rubberplantages, van Eddy bakbananen aangeboden. Het was een wat slechtere weg, maar ging door een mooi gebied.
In Bohorok, vlakbij het Gunung Leuser NP, aangekomen moesten we via een gammele hangbrug de overkant van de rivier bereiken, waar onze huisjes van c Cottages, stonden. Leuke huisjes en omdat Pepijn een eenpersoonskamer had geboekt, hoefde ik verder niet met iemand de kamer te delen. Even lekker opfrissen onder een koude douche en het doortrekken van het toilet moest met een emmer water.
Bij het restaurant werden de eerste apen en gekko’s gespot. De eerste Bintang liet zich hier wel smaken.
Na het welkomstwoordje van Eddy gezamenlijk een buffet genuttigd om vervolgens vroeg naar bed gegaan.

Vanmorgen stond er een wandeling op het programma richting de Orang-oetans. Na het ontbijt vertrokken we om 07.30h. Er gingen veel helpers mee om de wat ouderen tijdens deze tocht van 2,5h te ondersteunen. Sommigen gebruikten wel 2 helpers terwijl anderen er geen nodig hadden. Toch werden de helpers betaald uit de gezamenlijke groepspot welke we gisteren allemaal hadden gevuld. De wandeling was niet zwaar en liep langs de rivier naar een wat stevigere hangbrug. De traptreden waren wat groot gekozen waaraan je kon zien dat de aannemer was betaald voor de gehele brug en niet betaald werd per traptrede. Aan de overzijde was wat meer rekening gehouden met de wat kleiner gebouwde Aziaat. Via de overzijde van de rivier vervolgden we onze wandeling tot ik op een gegeven moment de gids attendeerde op twee Orang-oetans in de rivierbedding. We konden wat dichter bij de rivier komen en konden genieten van dit tafereel. Deze Orangs waren opgevangen door het opvangcentrum en waren weer klaargestoomd om in de vrije natuur verder te leven. Op een aantal plaatsten werden de dieren nog bijgevoederd met bananen.

We vervolgden onze weg en moesten de rivier oversteken met een kano. We konden met 3-4 personen gelijktijdig overvaren, dus het duurde even voordat we allen over waren. Hier kon voor de entree van het park betaald worden. Er waren wat makaken die zich makkelijk op de foto lieten nemen. Vervolgens moest er eindelijk wat gedaan worden tijdens deze wandeling; we moesten gaan klimmen! De zwaarte viel reuze mee, het was alleen de warmte die de beklimming wat zwaarder maakte. Met Almar &Sasja en de gids kwamen we bij een voederplaats aan. Hier was een grote mannetjes Orang-oetan al aanwezig. Indrukwekkend, wat een beest. Na enkele ogenblikken kwam er uit het bos ook een vrouwtje met kind naar beneden. Geweldig om dit allemaal zo te kunnen aanschouwen en de dieren vlak langs je heen te zien lopen. Ook het schitteren van de zon door de oranjerode haren maakte een mooi aanzien.
Toen de anderen inmiddels ook waren gearriveerd en een aantal medewerkers van het centrum bananen tevoorschijn haalden kwamen de dieren echt op ons af. We moesten zorgen dat we niet in de weg stonden, maar verder deden ze niets. Later kwamen er vanaf boven uit de bomen meerder jongere orang-oetans aanslingeren. Een geweldig gezicht met die lange armen slingerend van boom tot boom. Omdat de “oudere” man nu minder aandacht kreeg probeerde hij de aandacht te trekken met gekke bekken te trekken. Het lukte aardig en een mooie foto waarin zijn tanden goed zichtbaar werden was het gevolg.
Het was tijd om terug te gaan. We namen afscheid van de dieren en namen dezelfde weg terug. Bij onze overnachtingplaats aangekomen een lekker colaatje genomen.
Na onze spullen bij elkaar gezocht te hebben vertrokken we naar de bus om richting Brastagi te rijden. Het eerste gedeelte richting Medan was gelijk aan de weg van gisteren in omgekeerde richting. Na een buffet vervolgden we onze weg. Onderweg nog even een vluchtige stop waar vliegende honden waren. Ook langs diverse begraafplaatsen gereden waar moslims en christenen gebroederlijk naast elkaar lagen.
Het hotel, Danau Toba Cottages, lag wat hoger gelegen op 1330m en had een schitterend uitzicht over een vallei. Wederom weer losse huisjes met mooie kamers. Na het eten en wat Bintangs achter de kiezen, bijtijds om 22.00h naar bed gegaan na een enorme regenbui..

Om 06.30h opgestaan om te douchen en de tas buiten te zetten. De hoofdbagage werd elke keer opgehaald door het personeel en naar de bus gebracht. Nu met het zonnetje er bij was het uitzicht nog mooier dan gisteren. Na het ontbijt vertrokken we om 08.00h richting Tuk Tuk op Samosir in het Toba-meer.
We besloten om de markt niet te bezoeken en onze tocht voort te zetten. Onderweg kwamen we nog een bruiloft tegen waar we nog zijn gestopt. Het bruidspaar ging op de foto en werd verblijd met een buitenlandse gift.
Verder bezochten we een oorspronkelijk dorp van de Karo-Batakkers, Dokan. In hun huizen op palen wonen meerdere gezinnen in één vertrek. We hebben zo’n huis ook van binnen mogen bekijken en van privacy hebben ze hier kennelijk nog nooit gehoord. Buiten het dorp was nog een fruitmarkt waar bijna iedereen nog wat vitamines insloeg.
We vervolgden onze weg na een koffiestop naar Simulungun Batakpaleis, wat nu een museum is en hebben hier met de gids de paalwoning bezocht.
Aan de noordzijde van het Toba-meer hadden we onze volgende stop bij Sipisopiso-waterval. Een mooi uitkijkpunt met aan de ene zijde de waterval en aan de andere zijde een overzicht over het meer. We vervolgden onze weg via de noordzijde en kwamen langs koffieplantages. Bij Parapat namen we een lunch en stapten over op de boot naar ons hotel op Samosir-island. Een mooie tocht over het water, maar weinig vogels werden er gespot. Langs de oever van het eiland vele huisjes met daken in de vorm van een buffelhoorn. Ook ons Hotel, Toledo Inn II, in Tuk Tuk was deels zo opgebouwd. Wederom weer een mooie kamer met een schitterend uitzicht over het meer. Met Almar & Sasja en Pepijn nog het stadje ingelopen om ergens wat te gaan drinken en later wat te eten. Even een korte plensbui, maar deze was weer snel voorbij. Verder met z’n vieren nog wat gegeten in één van de vele restaurants. Terug in het hotel even geïnternet en gezamenlijk met anderen van de groep nog wat gedronken op het terras.

Wederom weer vroeg op voor een nieuwe vakantiedag. Deze morgen zouden we na het ontbijt vertrekken om 08.00h voor een wandeling van een aantal uur. We werden allemaal in de laadbak van een vrachtwagen geladen en vertrokken de hoogte in. Een wandeling naar beneden op niet al te gangbare paden. Soms moest de gids het pad nog vrijmaken van stekelige planten. Een mooie wandeling naar beneden met hier en daar een mooi uitzicht over het meer. Onderweg hebben we tevens weer een dorpje bezocht waar we lekker aan de thee konden. Hier vertelde de gids over de bouw van deze batakdorpjes. Verder liep de wandeling door de rijstvelden waar vele arbeiders aan het werk waren.
Voor de lunch kwam de vrouw van de gids op een afgesproken plaats aan. Ze had heerlijk gekookt en we lieten het ons allen wel smaken. Jammer dat de lucht betrok en dat er een fikse regenbui uit voortkwam. Gelukkig duurde dit niet al te lang zodat de inmiddels aangetrokken poncho’s weer uitgetrokken konden worden. Beneden aan het meer bij Tomok hebben we de graftombe bezocht van koning Sidabutar.
Iedereen ging terug met de boot naar het hotel en Pepijn en ik kozen er voor om de weg lopend voort te zetten. Langs de hoofdweg weliswaar en niet meer door de velden. Toch een leuke tocht welke later ook nog door de dorpjes ging. We kwamen ook nog langs een begrafenis van iemand die de dag ervoor was aangereden door een niet oplettende toerist. Ook de toerist was overleden maar die zou niet zo snel worden begraven. Bij een bordje Restaurant 100m -> zijn we afgeslagen. Helaas was deze gesloten en in verval geraakt. Verder gelopen en aan het water een ander cafeetje gevonden. Hier heerlijk een aantal uren gezeten met een aantal Bintangs. Terug naar het hotel vertelde we Eddy maar dat we verdwaald waren en het daarom zolang duurde voordat we terug waren.

Na een verfrissende douche, in het restaurant gegeten van de gids van deze middag. Na de maaltijd nog wat gaan drinken in een vage tent waarvan we een aantal meiden deze middag waren tegengekomen op de scooter.

Om 08.00h vertrokken met de boot naar Ambarita en Tomok. Hier bezochten we de drie eeuwen oude stenen zetels, megalithische stenen waarbij dorpsbijeenkomsten werden gehouden en recht werd gesproken over de gevangenen. Even verderop werden de veroordeelden dan gedood en opengesneden. Rondom deze site waren uiteraard vele souvenirstalletjes waar we doorheen moesten om weer terug bij de boot te geraken. Ook ik ben hier verleid tot het kopen van houtsnijwerk.
De volgende stop was in het plaatsje Simanindo om daar een traditionele batak-dans te bekijken. Wel erg wennen deze muziek maar leuk om een keer meegemaakt te hebben.
Vervolgens na een drankje te hebben genuttigd met Sonja & Marcel en Cobi & Ieske weer de boot opgestapt om over te varen naar het Tao-eiland om daar te lunchen en te genieten van een mooi uitzicht.

Na de lunch teruggevaren naar het hotel, want ik had met Pepijn afgesproken om te gaan motorrijden. Met een uur vertraging toch vertrokken. We reden richting zuidoosten en namen een afslag om langs het meer te rijden. De weg werd steeds smaller en toeristen kwamen hier niet vaak, wat ons wel een bezienswaardigheid maakte. Op een gegeven moment werd de weg zo slecht, smal en stijl dat we zijn omgekeerd. Inmiddels op de hoofdweg even het gas open getrokken, maar zonder helm en goede kleding was dit niet handig. Gelukkig niets gebeurd, zodat we bijtijds weer in Tuk Tuk aankwamen. Hier de motoren weer ingeleverd en bij de mensen thuis op de veranda nog een biertje genuttigd. De man des huize bleek tevens onze kamerjongen te zijn uit het hotel. Hij wist precies welke kamers we hadden.
Na even opgefrist te hebben zijn we met z’n tweeën nog gaan eten en hebben helaas de dansvoorstelling in het hotel moeten missen. In plaats daarvan belandden we weer in de vage tent van gisterenavond.

Om 06.30h vertrokken we met de boot richting de vaste wal. Het was een uurtje varen en het was nog wat fris, omdat de zon nog niet over de bergen heen kwam. De bus stond al te wachten en de bagage kon worden ingeladen. We reden door een erg mooi gebied en we stopten bij een ananasplantage om deze te bezoeken. Een kleine plantage, maar de ananas smaakte er niet minder om.

Verder werd er nog gestopt om tussen de rijstvelden door te lopen naar Jangga Dolok om daar oude traditionele huizen van de Toba-Bataks te bekijken.
Een leuke wandeling langs de velden met een goed functionerende drainage met een sluissysteem.
Na de koffiestop in Balige hebben we de lokale mark bezocht. De groentes, kruiden en vis waren het leukst om te bekijken op deze markt. Na een korte busrit kwamen we langs een pindabranderij. Leuk om te zien hoe intensief werk dit is. In een pan boven een vuurtje werd twee uur lang doppinda’s omgeschept met de hand. Per dag doen de arbeiders dit drie maal, waarschijnlijk hebben ze hier nooit van de arbo gehoord.

Het laatste deel na de lunch was de weg wat slechter zodat we om 17.00h aankwamen in het hotel Torshibohi in Padang Sidempuan, wederom weer huisjes.
Er was verder weinig in de buurt dus aten we gezamenlijk een buffet in het  hotel.

Een lange reisdag stond er vandaag op het programma richting Bukittinggi, de stad van de Minangkabouers, zodat we voor het licht werd al vertrokken om 06.00h. Een mooie weg langs schitterend sawa’s. ’s Morgens bezochten we nog een kruidentuin van de apenman. Vele kruiden werden er hier verbouwd en konden ook gekocht worden. De aap was er om kokosnoten te plukken uit de hoge palmen. Heerlijke kokosmelk en nog zachte verse kokos. Ik moet zeggen dat ik de harde gedroogde kokos zelf lekkerder vind.
Na de koffiestop vervolgden we onze weg langs vele studentenhuisjes, rijstvelden en goudzoekers in de rivieren, naar de lunchplek in Kotanopan.
Na de lunch wederom weer een stop op deze excursiedag bij een stalletje met arensuiker. Hier kon ook bekeken worden hoe deze suiker werd gemaakt. Verder doorgereden langs modder-pruttel-baden, welke na Nieuw-Zeeland weinig voorstelde. De laatste stop voor deze dag stond gepland op de evenaar bij Bonjol. Ook hier werden de proefjes met de draaiende rietjes weer van stal gehaald. Op het noordelijke halfrond met de klok mee, op het zuidelijke halfrond tegen de klok in en midden op de evenaar geen beweging. Kortom dezelfde proef als in Kenia, alleen hadden de “professors” die het experiment uitvoerden geen witte jas aan. Hier nog even gekeken of er een T-shirt gescoord kon worden, maar helaas alleen Aziatische maatjes waren er beschikbaar.
Laat kwamen we aan in het hotel, Grand Malindo, en met Pepijn, Sasja & Almar de stad ingegaan om wat te gaan eten. Aardappels waren er niet, dus kregen we gebakken aardappels! Om 22.00h waren we weer terug in ons hotel.

Vandaag zouden we een wandeling maken door de Canyon Ngarai Sianok. Vanaf het hotel verrokken we met de gids om 08.00h richting het uitkijkpunt. Vanaf hier hadden we een mooi uitzicht over de canyon. Vanavond zouden we hier weer komen om de vliegende honden te bekijken die bij schemering vanuit de canyon overvlogen.
Allereerst moest er een stuk afgedaald worden. Nu nog in de bewoonde wereld dus was dit via steile traptreden. Beneden aangekomen eerst nog een schuilkelder van de japanners bekeken om vervolgens via de rijstvelden de kloof in te gaan. Als laatste van de bewoonde wereld kwamen we nog langs een boer die rietsuiker verbouwde. Hij haalde ook een stengel uit het veld en sneed deze in stukken waarop wij mochten kouwen. Ze waren vol sap en het “harige” goedje wat overbleef kon worden uitgespuwd.
De wandeling begon nu echt. Via nauwe paadjes en steile afdalingen kwamen we beneden in de rivierbedding terecht. De rivier moest een aantal keren worden doorkruist, zodat de meegebrachte sandalen goed van pas kwamen. De stroming viel mee, je moest alleen er voor zorgen dat je niet uitgleed met je fotoapparatuur. Nadat de rivier 6 tot 7 maal was doorkruist, konden de bergschoenen weer worden aangetrokken. We moesten nu klauterend de zijkant weer op, om bovenaan bij een zilverdorpje aan te komen. Zilver werd er niet gekocht, wel lekkere koude cola.
Via andere dorpjes van de Minangkabauers waarbij de sociale status en bezittingen via de vrouwelijke lijn worden geërfd, liepen we terug naar Bukittinggi. Via de hangbrug over de canyon kwamen weer bij de rietsuikerboer terug om vervolgens verder omhoog te klimmen richting ons hotel. Eenmaal bij het hotel aangekomen begon het te regenen, dus we hadden het goed getroffen.
’s Middags met Pepijn geluncht en de stad ingelopen. Via het fort van Benteng de Kock, welke in 1825 door Nederlanders was gebouwd, de stad in gelopen. Het fort zelf was in verval geraakt en deed nu dienst als deel van de dierentuin. Een aantal mooie doorkijkjes tussen de bomen naar de omgeving waren de moeite waard. Via een loopbrug werd de andere zijde van de hoofdstraat bereikt. Beneden zagen we Sonja & Marcel en Ieske & Cobi nog lopen. Aan deze zijde waren wat grotere dieren aanwezig die in veel te kleine hokken zaten. Snel naar buiten gelopen om via de lokale markt waar veel gedroogd vis werd verkocht, de klokkentoren te bereiken. Hier nog even een terrasje gepakt met uitzicht op de vulkanen Gunung Agam, Singgalang en Merapi. Langzaam trok de bewolking weg, zodat we de vulkanen goed in het zicht hadden.
Inmiddels werd het tijd om naar het uitkijkpunt te lopen om daar de vliegende honden tijdens de schemering te zien overvliegen. In het park bij het uitkijkpunt waren vele makaken in de bomen en rustig zittend op de reling. Op de achtergrond een mooi uitzicht over de canyon. We waren wat vroeg dus raakten we nog even aan de praat met een souvenirverkoper welke ook gids was. Snel nog wat foto’s schieten van de vulkanen en wachten op de eerste overvliegende honden.
Anderen van de groep waren inmiddels ook aangekomen en het werd nog druk in de uitkijktoren. Op een gegeven moment kwamen de eerste honden aangevlogen. Ze waren nog sporadisch het werden er steeds meer toen het donkerder werd.
’s Avonds gegeten in het hotel om de avond af te sluiten met een dansvoorstelling in de stad. Het was wat primitief en helaas werden er een aantal mensen uit het publiek gevraagd om mee te doen. Gelukkig bleef het mij bespaard.

Met kleine busjes vertrokken we rond 08.00h richting het meer van Maninjau. Een steile weg welke de grote bus niet zou kunnen rijden en reed daarom ook om met de hoofdbagage. Een mooie tocht en nadat we het hoogste punt hadden gepasseerd, kregen we een schitterend uitzicht over het meer. Bij souvenirstalletjes werden we afgezet, om vervolgens te voet verder af te dalen. We moesten 44 haarspeldbochten aflopen. Onderweg mooie uitzichten gezien en ook weer een hele boel makaken langs de kant van de weg. Beneden aangekomen liep ik met Sasja & Almar mee. Zij hadden de naam van het hotel, Pasir Panjang, en dat was toch wel makkelijk om het daarmee te vinden. Bij het hotel kwamen we als eerste aan en zijn op het terras aan het meer neergestreken om te genieten van een vers sapje.
Steeds meer van de groep kwamen er binnengedruppeld. Nu was het alleen nog wachten op de bagage. Toen die er eenmaal was speerde bijna iedereen naar de kamer. Een aantal bleef lekker zitten om te genieten van een Bintang en van het veranderende weer aan de andere zijde van het meer.
Laat in de middag toch nog even de kamer opgezocht welke erg afgelegen was, maar een schitterend uitzicht over het meer met ondergaande zon had.
Omdat dit de laatste avond was van onze chauffeur en bijrijder, namen we deze avond afscheid van hen. Jules kende de taal en spraak daarom namens de groep een dankwoord uit en overhandigde de enveloppen.
Het merendeel bleef binnen eten en was bang voor de muggen. Sonja & Marcel en Cobi & Ieske bleven met mij buiten zitten. Later kwam Pepijn ook bij ons zitten om te gaan eten. Deze avond, net als zo vaak, wederom geen enkele mug gezien en dat zonder de deet.

Vandaag het grote vertrek van Sumatra. Het laatste stukje nog met onze vertrouwde bus om 07.30h, richting het vliegveld. Twee van de groep wilde niet met Garuda rechtstreeks vliegen en vlogen met air Asia via Kuala Lumpur, zij waren deze ochtend al om 04.00h vertrokken.
Na de bus leeggeruimd te hebben en een laatste handje aan de chauffeur en bijrijder te hebben gegeven, vlogen we met een half uurtje vertraging naar Jakarta.
Hier konden we buiten nog wachten op Cor en Diny die voor de omweg hadden gekozen. Ze hadden gezegd dat wanneer het langer dan drie kwartier zou duren wij door moesten gaan met de bus naar ons hotel in Bogor en dat zij met een taxi ons zouden volgen. Omdat hun aankomsttijd rondom de drie kwartier lag, had Eddy, achteraf helaas, besloten om te wachten. Uiteindelijk hebben we hier 2,5h verveelt zitten wachten tot we herenigd werden. De bus kon gehaald worden en toen we allemaal zaten bedachten Job & Annemarie dat ze Eddy even moesten inschakelen omdat de ritssluiting van hun koffer kapot was gegaan tijdens de vlucht. Waarom kon dit nou niet eerder! Na wederom weer een tijdje gewacht te hebben vertrokken we deze dag toch nog naar Bogor.
Het was hier op Java een stuk drukker dan op Sumatra en ook het landschap was op dit gedeelte van het eiland een stuk minder mooi.
Nadat we laat waren aangekomen in ons hotel, Wisma Bogor Permai, en wat te hebben opgefrist, ben ik met Pepijn, Joan & Willem naar de botanische tuin gewandeld om daar in een wat luxer restaurant te gaan eten. Het was even een half uurtje lopen en dwars overstekend tussen het drukke verkeer door kwamen we bij de tuin aan die inmiddels met fakkels was verlicht. De bewaking hield ons eerst tegen, maar nadat we gezegd hadden wat we kwamen doen, mochten we doorlopen. Het restaurant was zeer chique. Het was niet druk en er speelde ook nog een bandje. Op de kaart stond er zowaar een rijsttafel die ik dan ook eens een keertje nam. Hoezo Hollandse invloeden?
Nadat de overige gasten waren vertrokken en wij niets meer mochten bestellen, besloten we ook maar om op te stappen. Door de bewaking werden we begeleid naar het gesloten hek en het park uitgezet.

Vanmorgen vertrokken met de bus om 07.30h. Allereerst zouden we de Botanisch tuin bezoeken, waar we gisteravond met z’n vieren hadden gegeten. We bezochten de tuinen voor 1,5h en konden mooie bomen, cactussen, bloemen en andere planten bewonderen.

We vervolgden onze weg en onderweg kregen we van Eddy nog bakbananen aangeboden. Via de grote weg waarop verschillende delen tol werd geheven bereikte we theeplantages op de Puncakpas. Later die dag hebben de oudste vier van de groep, Piet & Joke en Jules & Elly, afgezet bij een benzinepomp waar wij tevens konden tanken voor Rp.4500/liter en ook nog werden verwelkomd door leuke dames in een rode overall. De uitstappers  wilden nog het geboortedorp bezoeken van Piet. Later vernamen wij dat ze het huis wel hadden gevonden, maar niet naar binnen konden, omdat het niet bewoond was.
Wij reden in de tussentijd door naar ons hotel Tirtagangga Resort in Garut, en kwamen daar vrij laat aan. Snel de spullen naar de kamer en de warm-water-spa ingedoken. Wat een temperatuur. Onvoorstelbaar dat dit verwarmd werd door moeder natuur. Iets naast het zwembad waren massagedouches van heet water en een bad met dit hete water. Ik ben er even twee keer in geweest, maar vond het veel te heet.
In het hotel met Joan & Willem en Pepijn gegeten. Ook hier mochten we weer als laatste vertrekken.

Om 05.00h de tas buiten, zodat we direct na het ontbijt om 06.00h konden vertrekken. De moskee hielp ons zoals elke morgen, zodat de vroege tijden niet al te bezwaarlijk waren. Voor het eerst lekker voor in de bus, zodat je een goed uitzicht door de voorruit had. In het plaatsje Leles werden we gedropt om met een paardenkar naar een meertje te gaan welke was bedekt met allemaal waterlelies. Via een leuke tocht door de rijstvelden met paardenkarren, bereikten we het meer. Het was inderdaad erg mooi en hier stapten we over op twee bamboevlotten. Op het meer waren verder diverse vissers aanwezig die met behulp van het gooien van netten de vissen probeerden te vangen. Aan de overzijde van het meer kwamen we bij een hindoetempel waar onze gids ons stond op te wachten. Via rijstvelden, bamboebossen en diverse dorpjes kwamen we weer terug bij de bus.
Vervolgens reden we weer twee uur, om wederom weer een wandeling te maken naar het dorpje Kampung Naga. In dit Sundanees dorpje, waar de mensen zeer dicht bij elkaar leefden, konden we hun huizen bezoeken. Ik vond het zelf wat ongepast om met z’n allen naar binnen te gaan in de kleine woning van de gids, zodat ik buiten bleef en wat foto’s kon schieten van het dorpje.
Om 18.30h kwamen we wederom weer laat aan in ons hotel Sandaan in Pangandaran, wat aan de kust was gelegen waar drie jaren geleden de tsunami aan land kwam, welke vele huizen en vele mensenlevens kostten.
Met Joan & Willem en Sasja & Almar en Pepijn gegeten iets verderop langs de kust. We begonnen buiten maar zijn toen het begon te regenen verkast naar binnen.

Vannacht was er veel regen gevallen en deze morgen plensde het wederom. Zou de jungletocht doorgaan deze morgen? Gisteravond hadden meerdere zich opgegeven en tijdens het ontbijt bleken er al heel wat te zijn afgehaakt. De gids vertelde dat het doorging en dat de regen van vannacht en vanmorgen geen grote problemen zou opleveren. Vertrouwend op de gids besloten we om met z’n zessen toch te gaan lopen. We namen twee gidsen zodat we ons konden splitsen in twee groepjes van drie. Ik liep met Sasja & Almar. Pepijn, Joan & Willem waren de ander groep die achter ons aan liepen. Bij de ingang kocht de gids was nootjes en de makaken die hier rondliepen konden we daarmee voeren. Ze waren niet schuw, maar toch moest je er voor uitkijken.
Vervolgens liepen we een grot in, waar we vleermuizen konden bekijken. Gelukkig hadden we zaklampen, zodat we de beesten konden zien. Verderop in de grot kwamen we stekelvarkens tegen. Ook dit waren nachtdieren, dus met behulp van de zaklampen kon er toch wat van deze beesten worden gezien. Weer buiten de grot kwamen we een schorpioen en verderop nog rendieren tegen, welke van de gids tegen ons zin nog met snoepjes werden gevoerd. Hierna begon de wandeling echt. We moesten gaan klimmen, en met deze warmte en al dat vocht viel het niet echt mee. De grond was hier en daar glibberig en door de hoge vochtigheid kwam het zweet al snel uit al de poriën. Halverwege de berg kwamen we nog zwarte aapjes tegen die zich maar moeilijk lieten zien. Een hele mooie tocht waarbij we via de rivier de afdaling inzetten. We moesten uitkijken met onze apparatuur, want een glijpartij zou grote gevolgen hebben. Bovenaan de waterval die zich in zee stortte, hadden we een mooi uitzicht op de zee. Via een klauterpartij vlak langs een plas bereikten we de afgrond met dit schitterende uitzicht. Na enige tijd van dit uitzicht te hebben kunnen genieten, zei de gids die telefonisch contact had gelegd, dat het andere groepje snel in aantocht zou zijn. We besloten om ze even op te wachten en wanneer ze hier zouden zijn, wij weer verder zouden lopen. Het duurde wat lang, dus zonder hen gezien te hebben zijn we verder gaan lopen, wederom weer omhoog. Boven aangekomen hadden we een schitterend uitzicht over de zee. Zowel links als rechts van dit schiereiland zagen we water.
Via een mooi Bounty-strand waar wederom weer aapjes en rendieren liepen, kwamen we terug in de bewoonde wereld. Met de fietsriksja zijn we terug naar ons hotel gereden om daar vanuit de kamer, zo het zwembad in te duiken.
Na een tijdje gezwommen te hebben, besloot ik om maar weer de stad in te lopen. Geld moest ik nog pinnen en had inmiddels toch wel trek gekregen. Via een tussenstop bij de ATM, vond ik een lekker terras in de schaduw. Toen ik nog aan een verfrissende cola zat kwam het andere groepje nu pas teruglopen. We hebben hier even met z’n vieren gegeten. Na het eten vervolgde ik mijn weg en zij die van hun naar het hotel.
’s Avonds zijn Pepijn en ik in hetzelfde restaurant beland en werden later uitgenodigd bij locals aan tafel om nog met hen aan de rijstwijn te zitten.

Wederom weer een reisdag voor de boeg vandaag. De bestelling voor het ontbijt gisteren al doorgegeven, maar evengoed duurde het allemaal erg lang. Om 07.00h konden we vertrekken richting de mangroves. De boottocht vond ik erg tegenvallen, zeker omdat ik al eerdere mangroves had gezien in Honduras. Alles was zeer wijds en we voeren via een breed kanaal en dus niet tussen de boomwortels door. Ook het aantal dieren wat we te zien kregen viel me erg tegen. Verder voeren we langs een gevangenis en olieraffinaderij, wat een groot contrast gaf met dit natuurgebied. We meerden aan op ons eindpunt en moesten aardig uit de boot klauteren, omdat de kade vrij hoog was. We konden hier nog wat te drinken krijgen en zagen een vrouw dieselolie overtappen van vaten in jerrycans. Niet met een emmer, maar gewoon met een slang welke met de mond vacuüm werd gezogen; lekker!
’Met de bus reden we verder. Onderweg nog een lekke voorband gekregen, welke door de chauffeur en bijrijder binnen een half uur werd vervangen.
’Na de lunch, wederom een buffet waarvan je weer veel te veel van eet, reden we verder naar ons hotel Surya Asia in Wonosobo. Het stadje zelf was weinig aan. Er waren veel ATM’s aanwezig waarvan we er veel hebben bezocht. Pepijn zijn pinpas werd evenals anderen al op andere locaties hadden ontdekt, hier slecht geaccepteerd. Nergens een terras of kroeg te vinden om wat te gaan drinken. Het enige wat er was, was een chinees restaurant, waar eigenlijk de gehele groep later ging eten. Joke & Piet kwamen bij ons aan tafel zitten. Ook hier sloot het restaurant weer om 22.00h, zodat er niets anders overbleef dan terug te gaan naar het hotel.

Wederom vertrokken we met kleine busjes vanaf ons hotel, dit keer naar het Dieng Plateau. Een mooie weg hoog de bergen in. Omdat het hier te koud was voor het verbouwen van rijst zag je hier erg veel groentevelden. Ook deze werden steil tegen de berg of op terrassen verbouwd. Bovenop het plateau wat eigenlijk een dichtgeslibde vulkaankrater is, hebben we de oudste tempels van Midden-Java bezocht, het complex van Candi Arjuna Dieng.
’Vervolgens zijn we doorgereden naar de kokende watertjes en zwavelmeertjes. Het was leuk, maar vergeleken met wat ik had gezien in Nieuw-Zeeland, was alles toch wel wat klein. Na deze korte wandeling zijn we verder gereden om daar bij twee meertjes een twee-uur durende wandeling te gaan doen.
’Begin in de middag reden we met de twee busjes weer terug naar Wonosobo om daar na de lunch weer verder te rijden met onze eigen bus.
Laat in de middag bezochten we de Borobudur. Het was regenachtig en donker weer. Aan de ene kant was dat jammer, maar aan de andere kant waren de meeste toeristen al vertrokken, waardoor je veel kon bekijken zonder dat er een andere toerist te bekennen was. Een enorme boeddhistische stoepa, wat de grootste in de hele wereld is, welke een vierkante vorm had die met verschillende terrassen naar boven liep. Het bovenste gedeelte bestond uit cirkelvormige terrassen waarop 72 dagoba’s, opengewerkte klokvormen waarin in mediterende boeddha zat. Om 17.15h moesten we complex verlaten en kwamen in het donker weer bij de bus terug, waar wij uiteraard weer de laatste waren en dus weer werden overvallen door de souvenirverkopers.
Na een korte rondrit door Yogyakarta kwamen we bij ons luxe hotel Indah Palace aan. Wederom weer een schitterende kamer direct gelegen aan het zwembad. Na even gezwommen te hebben, ben ik met Pepijn, Jaon & Willem gaan eten in een gezellig restaurant, waarvan er meerdere vlakbij het hotel waren gelegen.

Heerlijk een dag naar eigen inzicht in te delen. Niet al te vroeg op maar met zo’n twaalf man hebben we diverse excursies gedaan. Allereerst stond een bezoek aan het Kraton, het paleis van de sultan, gepland. Hier hadden we een wat oudere Nederlands sprekende gids die zijn gehele carrière Hollandse grapjes had verzameld en deze ons het komende uur zou gaan vertellen. Mooie details van het paleis waren er nog zichtbaar en wanneer we er uit gingen zat er nog een oudere heer die zingend voorlas, wat de Javaanse zang werd genoemd.
’Na dit bezoek bezochten we een lederatelier van een Nederlandse vrouw, Jaya Langgeng. Verschillenden kochten riemen en tassen. Ik had me inmiddels buiten gesitueerd bij een temperatuur van 37,1°C in de schaduw!
’Vervolgens nog een Batikwerkplaats en een zilverwerkplaats bezocht. Ook hier werd de portemonnee weer flink leeggetrokken zodat voordat we naar het huis van Eddy met daar vlakbij een groothandel van batikhoutsnijwerk, eerst langs de ATM reden.
’Eddy had zich steeds verontschuldigd dat het allemaal erg klein was, maar toen we er eenmaal waren, viel dat reuze mee. Hij had een normaal huis van steen met diverse kamers. Z’n vrouw had gezorgd voor de nodige versnaperingen. Na dit bezoek vertrokken we lopend richting de groothandel. Prijzen waren dagprijzen en er kon niet worden onderhandeld. Gezien de lage prijzen hoefde dit ook niet. Hier heb ik, zoals ik bijna altijd meeneem, maskers gescoord en ook twee wayangpoppen van hout en batikschilderwerk gekocht.
’Na dit uitje kwamen we weer met donker aan bij ons hotel. Na even gezwommen en opgefrist te hebben ben ik met Pepijn en Willem & Joan naar Via Via gelopen om daar even te eten. Er was een band aanwezig, die we boven in het restaurant ook nog goed konden horen. Het werd al laat en waren inmiddels wederom weer de laatste. We kregen nog een massage voor Rp.30.000 door iemand die daar rondliep.
Omdat het vrijdag was en morgen ook nog in Jogja zaten, besloten we om nog naar de disco te gaan aan de andere kant van de stad. Even onze spullen terugbrengen naar het hotel.
’Door de receptie van het hotel lieten we een taxi komen en voor Rp.50.000 werden we naar de andere kant bij het Sheraton Hotel afgezet waar de Hugo’s Café Dancing was gelokaliseerd. Er was een live-band en het werd erg gezellig en vroeg in de ochtend.

Om 09.45h stond ik op voor het ontbijt. Rug recht en langs het zwembad lopen alsof ik nergens last van had. Het ging allemaal goed totdat ik aan tafel ging zitten. Het croissantje ging niet echt weg en spoelen met thee en sap maakte niet veel uit. Omdat het personeel alles wilde opruimen zijn we wat verkast om daar de ochtend een beetje door te komen. Aan het einde van de ochtend knapte ik wat op, zodat ik nog even ben gaan zwemmen en een internetcafé ben gaan opzoeken.
’’s Avonds met een deel van de groep naar een dansvoorstelling gegaan en daar ook nog wat gegeten. Met fietsriksja’s, die ik met Rijny deelde, werden we opgehaald vanaf het hotel. Het complex was groots opgezet en was mij te massaal. Ook het eten, een buffet, was met teveel mensen. Gelukkig maakte het dansen een hoop goed en was het een stuk mooier dan de voorstelling in Bukittinggi.

Om 07.00h vertrokken we weer als vanouds, nu richting het grootste Hindoe tempelcomplex, Prambanan. Één deel stond in de steigers en werd nog gerestaureerd van de beschadigingen die het had opgelopen van de aardbeving van precies drie jaar geleden. Verder was het een mooi complex. Aan de rand van het complex lagen nog vele stenen voor restauratiewerkzaamheden. Vervolgens zijn nog met een treintje het terrein over gegaan om andere tempels te bekijken.
Na dit bezoek zijn we richting een paleis gereden van een oud Javaanse Sultan in Solo, De Puro Mankunegaran.
Na de lunch zijn we met kleine busjes vertrokken naar de erotische tempel Candi Sukuh, gelegen op de helling van de Lawu-vulkaan. De tempel viel wat tegen, zeker na de vorig jaar bezochte tempels in India. Vanaf deze tempel zijn we wandelend vertrokken naar ons hotel in Tawangmangu, wat zo’n 2,5h in beslag zou nemen.
Onderweg hele grote spinnen tegengekomen en mooie uitzichten gezien. Schitterende landbouwvelden tegen de heuvels op en mooie karakteristiek mensen die hier hun dagelijkse bezigheden aan het doen waren, waaronder vrouwen met zware takken op hun rug, vrouwen met gras aan de haal, mannen werkend op het land, mannen en vrouwen die penen aan het schoonmaken waren in de regengoot van de weg.

Verder naar beneden kwamen we bij de waterval terecht. Hiervandaan moesten we weer omhoog naar het dorp. Het park was gesloten, zodat we al klimmend over het hek buiten de omheining belandden.
Ons hotel Komajaya stelde niet veel voor. Er was een klein barretje aanwezig en je kon er eten. We besloten met ons vieren om toch maar ergens anders te gaan eten. Na de bagage naar de kamer te hebben gebracht en even te hebben opgefrist en nog een kakkerlak te hebben geplet, zijn we het dorp ingelopen om in het groot restaurant, waar wij de enigen waren, te gaan eten.

Om 08.00h vertrokken we met kleine busjes over een bergpas. De hoofdbagage kon in de grote bus welke we weer aan de andere kant zouden ontmoeten. Een mooie rit, jammer dat we bovenin geen uitzicht hadden omdat we door de bewolking reden. Verder weer wat lager een mooi uitzicht op de diverse vulkanen.
Eenmaal weer bij de bus aangekomen, we waren wederom weer de laatsten, wat heen en weer gevecht zodat we toch nog voor in de bus zitten, wat niet bij iedereen goed viel. Het was een lange reisdag door een mooi landschap. Om 17.30h kwamen we pas laat aan bij Enny’s Guest House in Malang,waar ik een schitterend bamboe-lodge kreeg aangeboden op het dak. Douchen was boven het toilet en de kamer kon niet echt worden afgesloten, maar verder een hele goede locatie.
’s Avonds met de z’n zessen gaan eten bij restaurant Amsterdam, wat op loopafstand van het hotel gelegen was. De band speelde iets te luid, zodat we op een andere plaats zijn gaan zitten. Mijn eten was al koud toen het geserveerd werd, dus heb ik het terug gestuurd. Verder was alles wel goed.
Rond middernacht kwamen we weer bij het hotel en zijn we met z’n vieren, het bekende clubje, nog met een taxi de stad ingegaan. Hier belandden we uiteindelijk weer in een vage tent. Buiten stond er wel een bordje café aan de gevel. Binnen was niets te zien, het leek wel een garage. Achterin waren twee gangetjes. De één leidde naar niets en de andere ging verder omhoog. Achter de deur kwam muziek en toen wij deze openden was het een drukte van jewelste. Een band op een podium met schaarsgekleede dames die stonden te dansen. We bleven hier nog even zitten om wat te drinken. Er was een presentator die alles aan elkaar praatte, we konden het alleen niet verstaan. Toen begonnen de dames te dansen en later mochten de heren erbij, nadat ze een donatie in de box hadden gedaan. Vervolgens kwam de presentator weer en begon alles weer op nieuw. Wat de bedoeling nu verder was weten we niet, want er gebeurde verder niets.
Met de taxi gingen we weer terug naar ons hotel.

Om 08.00h weer vroeg vertrokken naar de stad om daar bij Toko Oen thee te drinken. Hier kwamen vroeger de plantagearbeiders wat drinken. In de tussentijd een deel van het stadje bekeken en de vogeltjesmarkt bezocht. Vele vogels in te kleine kooitjes. Verder ook nog levende mieren en kakkerlakken die je per gewicht kon kopen, wat diende als vogelvoer.
We vertokken verder met de bus naar de theeplantage waar we werden afgezet tussen de velden. We moesten nog even de heuvel op totdat we de pluksters tegenkwamen. We liepen door de theestruiken naar de dames die geheel waren ingepakt tegen de insecten. Razendsnel konden ze de jongste blaadjes van de struiken plukken. Ze werden betaald per hoeveelheid dus veel met ze praten was er niet bij.

Later begon het te regenen en gelukkig hadden we de paraplu’s mee.
We reden verder naar Bromo met onze eigen bus, maar voor Bromo, bij Sukapura, stapten we over op kleinere busjes en bleef de bus hier een nachtje staan. De weg was steil en het werd kouder. Boven bij ons kleine hotel Bromo Permai waarvandaan je een schitterend uitzicht had over de vlakte en de Bromo vulkaan, waren geen mogelijkheden om ergens te eten, dus bleven we in het hotel en gingen later die avond vroeg naar bed.

Wederom weer het heerlijk vakantiegevoel. Om 04.00h vertrokken we met vijf landrovers vanaf het hotel de oude krater in. We reden over de grote vlakte langs de Bromo en reden de buitenste kraterrand op. We waren niet de enige hier op de rand op 2770m voor de zonsopgang, en iedereen wachtte in spanning af. Helaas zaten we geheel in de wolken dus toen de zon opkwam, zagen we niets van dit mooie maanlandschap. Na nog even gewacht te hebben en toch nog af en toe een flardje te hebben opgevangen, vertrokken we met de landrovers naar beneden. Wij stopten nog wel eens terwijl anderen maar door jakkerden.Onderweg onder de bewolking schitterend uitzicht over de grote krater met daarbinnen de drie vulkanen waarvan de Bromo op dit moment nog actief was.
Als laatste kwamen we beneden aan om de Bromo (2392m) te beklimmen. Tegen Eddy zeiden we maar weer dat we panne hadden met de auto, maar intussen wist hij wel weer dat we fotostops hadden genomen.
De wandeling viel reuze mee. Het enige wat het moeilijk maakte was de losse grond die door de vele aanwezige paarden losgetrapt was. Het laatste gedeelte de krater op was voorzien van een trap. Dus het principe twee stappen omhoog en één terugglijden ging hier niet op.
Bovenop was de krater in dikke zwavelmist die al snel wegtrok, waardoor je ook binnenin de krater kon kijken. Het enige wat je zag waren stenen en een rookpluim. Na een stukje linksom en rechtsom te hebben gelopen, ook voorbij de afzetting zijn we weer richting de auto’s gegaan. Terug bij het hotel konden we nog een ontbijt nuttigen; lekker aan de nasi!

Om 09.30h reden we weer naar beneden naar Sukapura om daarvandaan met onze eigen bus verder te rijden naar Kalibaru. Deze keer zaten we geheel achterin de bus.
Het stadje Kalibaru stelde niet echt veel voor. Het hotel Margo Utomo Cattages, bestond uit verschillende huisjes tussen de koffieplantages met daarbij een zwembad. Er waren veel kinderen die hier een internationale vakantie hadden, dus hadden we het zwembad niet voor ons zelf. Het bier was hier wat duurder dan dat we gewend waren. Voor 620ml betaalden we hier Rp.45.000, terwijl we ergens anders Rp.20.000 betaalden. Maar goed, je noemt het duur, maar wanneer je het omrekent valt het allemaal wel mee.
Met het vertrouwde clubje in het hotel gegeten en uiteraard werden we weer aan het einde van de avond weggekeken.

Deze ochtend nog lekker kunnen genieten van een heerlijke douche, want vandaag zouden we vertrekken naar het iets primitievere Sukamade. Voor het vertrek nog een aantal hoornvogels kunnen bekijken die in gevangenschap leefden. Op dit moment waren ze vrij, maar konden niet wegvliegen.
We vertrokken om 08.00h direct na het ontbijt. Met Pepijn, Job & Annemarie zat ik in een landrover. Een schitterende tocht met een erg slechte weg. Net voor de picknick konden we een stuk over het strand lopen waarop vele krabben aan het rennen waren. Een prachtig gezicht zeker me het opspattende water tegen de rotsen. We naderden de vissersboten waar we onze lunchpakketten kregen uitgedeeld. Hier konden we lekker op het strand genieten van de toast met kip. Verderop gelegen was nog een kleine visafslag waar de vissers hun gekleurde vangsten naar toe brachten.
We stapten weer in en reden nu de heuvels op. Een steile maar slechte weg. Op een gegeven moment konden we uitstappen voor diegene die wilde om een verder te lopen en om eventuele zwarte aapjes en hoornvogels te spotten.

Op het moment van uitstappen sprongen de aapjes al over ons heen. Jammer genoeg had ik daar geen rekening mee gehouden en had mijn camera dus nog niet in de aanslag. Het beloofde in ieder geval iets goeds. Er werd aardig wat afgekakeld zodat ik maar vooruit ben gaan lopen om toch nog wat te kunnen zien. Af en toe hoorde je de apen en zag je het gebladerte bewegen, maar goed in beeld lukte niet. Op een gegeven moment hoorde je boven je klapperende wieken van de hoornvogels. Gelukkig was ik net bij een open gebied en kreeg ze dus goed in beeld. Later kwamen ze weer terug, uitgaande dat het dezelfde waren. Verderop toch ook nog de zwarte aapjes kunnen scoren. Ze waren wat ver, maar met wat geduld kwamen ze toch goed in beeld.
Op een gegeven moment begon het te regenen en omdat ik naast een jas ook een poncho mee had, kon Willem deze gebruiken, ook ter bescherming van z’n camera. Gelukkig was het niet ver tot de landrovers waarmee we vervolgens de heuvels weer afrijden via een pad welke was veranderd in een rivier. Gelukkig klaarde het weer wat op, maar verderop moesten we toch nog een aantal keren de rivier oversteken. Gelukkig ging alles goed en kwam geen van de wagens vast te zitten.
In het kleine dorpje Sukamade begon het wederom weer te regenen toen we bij onze guesthouse aankwamen. Het viel reuze mee met de hygiëne en de bedden waren goed. Omdat er verder geen gasten waren hadden een aantal stellen de beschikking over een eigen kamer. Ik, Pepijn, Willem & Joan hadden een kamer voor ons vieren. Er was helaas geen water, dus met wat regenwater werd de emmer gevuld om het toilet me door te spoelen. Gelukkig was er wel bier, dus op de veranda kon nog heerlijk worden nagenoten van de mooie dag. Tijdens de schemering kwamen hier net als in Bukittinggi vliegende honden over.

Na het gezamenlijke diner vertrokken we met de landrover naar het strand om daar bij het opvangcentrum de jonge schildpadden te bewonderen. Eerst een ruimte met alleen de eieren, genummerd met tijdstip, locatie en hoeveelheid eieren. Vervolgens de net uitgekomen schildpadjes en verderop de iets oudere schildpadjes die in het water waren.
Vervolgens liepen we met de gidsen naar het strand. Het was nog een stukje lopen in het donker, maar gelukkig had iedereen een zaklamp mee. Eenmaal op het strand moesten we stil zijn en de lichten uitdoen. De gidsen zouden de schildpadden gaan zoeken en ons waarschuwen wanneer we mochten komen. Het duurde niet al te lang voordat we een seintje kregen dat we mochten komen. Een reusachtige schilpad had zojuist haar eieren gelegd en begraven en was net bezig om een imitatienest te maken tegen de roofdieren. We waren dus net te laat om de echte “leg” te zien gebeuren. Één van de gidsen groef wel de eieren uit welke naar het opvangcentrum werden gebracht. Dit nest bestond uit 124 eieren. Toen het vrouwtje geheel klaar was vertrok zij weer naar zee.
Vervolgens moesten we weer wachten en nu duurde het wel wat langer. Dit keer waren we wel op tijd en konden het leggen van de eieren zien. Al zigzaggend werden de eieren gelegd in het nest wat het vrouwtje net gegraven had. De schildpadden waren geringd en deze legde meerdere keren per jaar en alleen minder eieren. Ze legde er op dit moment maar 16. Iedereen was het al weer zat en ging terug naar de auto’s. Pepijn en ik bleven nog even achter en konden nog de opgegraven eieren voelen en praten met de gids. Rond 24.00h waren we weer terug bij onze kamer waar we nog even wat zijn gaan drinken, terwijl de rest al lekker op één oor lag.

Om 08.30 vertrokken we weer met de landrovers terug naar de bewoonde wereld. Je mocht ook eerder vertrekken wanneer je wilde. Uiteraard vertrokken wij als laatste, maar we hadden een goede chauffeur zodat we snel op de anderen inreden. Ik zat nu voorin de landrover en had mooi uitzicht. Het was dezelfde weg als heen, alleen gingen we nu geheel met de auto. Onderweg toch nog een aantal keren een fotostop kunnen doen, wat de chauffeur geen enkel probleem vond.
Met de grote bus reden we verder naar Ketapang waar we zouden gaan lunchen met uitzicht op Bali. Hier zouden we ook de ferry nemen. Er waren vele ponten, de één nog lelijker dan de andere. Er zwommen jongens langs de boot die muntjes van Rp.500 opdoken die naar ze toe werden geworpen. Het weer was grauw en het uitzicht niet echt bijzonder.
Op Bali, waar het weer 6 uur scheelde met thuis, reden we via de noordelijke kustlijn naar Lovina waar ons hotel Aditya Beach Cottages, gelegen was. Hier namen we tevens afscheid van de chauffeur en bijrijder, welke weer terug naar Yogyakarta zouden rijden. Tevens namen we afscheid van Cor & Diny die met spoed naar Nederland terug moesten.
’s Avonds met de bekende zes naar de boulevard gelopen om daar een gezellig restaurant uit te zoeken. De muziek was wat minder, maar het was wel wederom weer gezellig.

Lekker uit kunnen slapen in het heerlijke bed, want ik had pas een snorkelexcursie geboekt voor 10.00h. Met een vissersbootje vertrok ik samen met Sasja & Almar richting het koraalrif. Aan boord kregen we de snorkeluitrusting uitgereikt. Na de rottige ervaring van Madagaskar, besloot ik dit keer maar met T-shirt te zwemmen, zodat ik niet zou gaan verbranden. Het koraal en de vissen vielen niet tegen en we hadden een uur om alles te bekijken. Na een uur weer zien hoe je aan boord kwam. Klauterend zonder trappetje jezelf omhoog wurmen.
Terug bij het hotel nog lekker een aantal uren gezwommen en aan de bar, die in het water was, gehangen. Toch voelde ik de zon op een gegeven moment weer op mijn rug , maar het was alweer te laat. Dan maar weer het zwembad uit en naar de boulevard gelopen. Daar wat gegeten en rondgehangen. Via het strand weer terug naar het hotel gelopen om daarna tijdens de regen te gaan internetten. Na het opfrissen was het inmiddels droog geworden en had ik afgesproken om nog een keer met z’n vieren te gaan eten in het dorp.

Om 09.00h pas vertrokken met een nieuwe bus. Onderweg richting Ubud zouden we diverse tempels gaan bezoeken om zo de verschillen te kunnen zien tussen de Noordbalinese en Zuidbalinese tempels. Allereerst bezochten we bij Singaraja, Pura Beji in Sangsit en vervolgens Pura Meduwe Karang in Kubutambahan.
Helaas hadden we op het hoogste punt van de rit geen uitzicht op de Batur-vulkaan, omdat we steeds door de bewolking reden. Wel stopten we nog bij een andere tempel, Pura Ulun Danu Batur.

Na de lunch met bijna weinig zicht op de vulkaan en het Batur-meer reden we bergafwaarts. Omdat het met bakken uit de hemel kwam, had niemand zin om de laatste tempels te bezoeken. Daarvoor in de plaats reden we langs een houtsnijwerkplaats. Uiteraard zat ook hier weer een winkel bij, waarbij de prijzen al in dollars $$$ waren aangegeven.
In Ubud een schitterende kamer van SRI Bungalows, met een hemelbed waar vanuit je een schitterend uitzicht had over de naastgelegen rijstvelden. In Ubud nog de souvenirmarkt bewandeld en verderop nog een terrasje meegepikt. Bij de Three Monkeys zijn we gaan eten waar we ook Marcel & Sonja en Cobi & Ieske nog tegenkwamen. Het eten was goed en ook hier weer mochten we bijna de boel afsluiten.

Vanmorgen met Sasja & Almar de taxi genomen om een dansvoorstelling, Barong Dance (Desa Batu Bulan) in Sahadewa bij te wonen. Het was een aardig stukje rijden en toen we aankwamen bleek het dat we niet de enige waren. Bussen vol kwamen er aanrijden, maar allemaal met lokale kinderen die een uitje hadden. Toen we de zaal binnenliepen bleek deze al aardig gevuld, maar we vonden gelukkig nog een mooi zitplaatsje. Op een gegeven moment werd het zo vol dat ook de trappen, de vloer voor het podium en op het podium tussen de muzikanten mensen gingen zitten.Het was wel grappig want drie blanken mensen waren toch ook een hele bezienswaardigheid. Hoe vaak we wel niet “stiekem” op de foto zijn genomen...
Na de voorstelling namen we wederom weer de taxi die al die tijd op ons heeft staan wachten, terug naar het hotel.
Na wat spullen te hebben opgehaald van de kamer ben ik lopend richting het apenbos gegaan. Een bos wat barstens vol zat met te makke apen die gewend waren om door het wandelende publiek gevoerd te worden. Na dit avontuur een stukje de hoofdstraat opgelopen om daar te gaan lunchen. Ik kwam daar Marcel & Sonja tegen waarbij ik mocht aanschuiven.
Na de lunch heb ik motor gehuurd om de rijstvelden buiten de stad te bewonderen bij Tegal Lalang. Tegen alle verwachtingen in was de prijs hier een stuk voordeliger dan op Samosir, en het nadeel was dat hier wel ook met deze temperatuur wel met helm moest worden gereden. Een zeer mooi landschap zoals de echte Balinese rijstvelden zijn. Ik ben verder doorgereden en via al smaller wordende weggetjes welke steil omhoog en ook weer naar beneden gingen. Zo kwam ik langs Obyek Wisata Gunung Kawi, een hindoeïstische tempel waar ik de eerste stop hield. Na weer een stukje verder gereden te hebben kwam ik boven wederom weer bij rijstvelden die net geoogst werden. Ook hier deed ik weer een tussensop. Omdat ik niet dezelfde weg terug wilde en ook geen kaart bij me had ben ik al vragend naar de weg richting Ubud doorgereden.
Verderop kwam ik toch weer en tempel tegen, Pura Griya Sakti in Manuaba, voor de volgende stop. Na wederom weer een aantal keren de weg gevraagd te hebben kwam ik weer op de doorgaande weg die ik heen richting de rijstvelden ook al had gereden. Nu kon weer even vol gas worden gereden, zodat ik de afslag naar Ubud voorbij scheurde. Door de volgende afslag te nemen kwam ik al cirkelend in Ubud terug waar ik na een mooie schadeloze rit de motor weer inleverde.
Teruglopend richting het hotel nog even een terrasje bij BiangLalah gepakt om een vers fruitsapje te nemen. Omdat het aangenaam toeven was ook nog een biertje er achteraan genomen. Toch werd het tijd om terug naar het hotel te gaan.
Na wat te hebben opgefrist gingen we met bijna de gehele groep uit eten om afscheid te nemen van Eddy. Na het eten nam Sonja het woord en bedankte Eddy voor alle goede zorgen.

Vandaag het grote afscheid van Indonesië. Ieske & Cobi vlogen niet mee, zij hadden nog een paar dagen verlenging, zodat we met een kleinere groep richting het vliegveld van Denpasar reden. De tocht verliep goed dus waren we er ruim op tijd. Voor de korte vlucht weer een raam-stoel en voor de lange vlucht een stoel aan het gangpad gekozen. Na wat te hebben gedronken op de luchthaven en de laatste Rupiah te hebben uitgegeven vertrokken we richting Singapore waar we een overstap hadden van acht uur.
In Singapore besloten we om de stad in te gaan met een pendelbus. Eerst door de douane, wat geen enkel probleem opleverde. Iedereen werd gescand op lichaamstemperatuur vanwege de mexicaanse-griep.
We werden afgezet voor een korte stop bij het grote reuzenrad welke iets groter is van die in Londen staat. Vervolgens werden we afgezet bij een grote shopping mall Suntec, om vervolgens tot 21.30h vrij te zijn. Dan zou de bus ons namelijk weer op komen halen. Om de hoek even een Tiger biertje naar binnen gewerkt. Met Almar & Sasja richting de marinehaven gelopen om vanaf daar een mooi uitzicht te hebben op het theater en de Singapore Flyer.
Bij Merlion Park onder Esplanade Drive bij de Tapas Tree gegeten. We besloten om weer terug naar Suntec te lopen via een andere weg. Daar aangekomen hadden we nog wat tijd dus zijn we de enorme shopping mall doorgelopen.

Buiten nog even een lichtshow meegepakt om vervolgens vijf minuten voor vertrek bij de bus aan te komen.
Op de luchthaven nog even de bagage zoeken die we hadden achtergelaten om daarna richting gate te lopen.

De vlucht verliep goed en was bijna geheel in de nacht. Rond 07.00h landden we op schiphol en de bagage kwam ook vrij snel. Na afscheid te hebben genomen van de groep snel naar het station om daar via een snelle overstap in Leiden in Schiedam uit te stappen. Daar kwam ook de metro al snel, zodat ik al om 10.00h de deur thuis opendeed.